Ruiken en dementie

Geuren zijn direct verbonden aan herinneringen. Het hersengebied dat geuren verwerkt, is namelijk verbonden aan het systeem dat belangrijk is voor het herinneren van emoties. Waarschijnlijk herkent u het wel dat een bepaalde geur u direct terug doet denken aan een vakantie van misschien jaren terug. Daarom is geurbeleving heel persoonlijk. Lavendel doet de een denken aan heerlijke vakanties in Frankrijk, terwijl een ander terugdenkt aan een linnenkast waar zakjes met lavendelgeur lagen en vervelende herinneringen aan kleven. 

Geuren blijven lang in ons geheugen achter, ook bij mensen met dementie. Terwijl ze aan sommige geuren geen naam meer kunnen geven. Rooklucht kan u misschien tegenstaan en iemand met dementie een huiselijk gevoel geven. Zij komen tenslotte uit een tijd dat vader een pijpje stopte op zondag of sigaartjes werden gepresenteerd op een verjaardag.

De etherische oliën die vaak gebruikt worden bij aromatherapie passen bij dit zintuig. Veel geuren zijn namelijk herkenbaar, zoals anijs, sinaasappel, lavendel, den en geranium. Maar behalve dat ze herkenbaar zijn, doen deze geuren ook iets met stemming en soms zelfs met het lichaam, ook bij mensen met dementie. Eucalyptus helpt bijvoorbeeld als u verkouden bent en lavendel ontspant. Als u met deze oliën aan de slag wilt, is het goed je er in te verdiepen. Zo leert u meer over basisoliën en weet u waar u op moet letten.

Naast etherische oliën bestaan er ook geuroliën. Deze zijn synthetisch en kunnen daardoor soms niet het gewenste effect hebben. Als tip geven we u mee: gebruik echte etherische of essentiële oliën. Deze oliën zijn zeer geconcentreerd en u hebt er dus maar een tot twee druppeltjes van nodig. Bij een aantal oliën keert de werking om als u teveel gebruikt: lavendel werkt bij een overtollig gebruik bijvoorbeeld niet meer ontspannend. Mensen worden er juist druk van.

U kunt de etherische oliën gebruiken door het te verdampen in een speciale verdamper of door het op een doekje of kussen te doen en dat bij de verwarming te leggen. Gemengd met een basisolie, zoals amandelolie of goede olijfolie, kunt u de geuroliën ook goed gebruiken bij een (hand)massage.

Geur kan bepaald gedrag met zich meebrengen, omdat u het bewust of onbewust ruikt. Iemand kan bijvoorbeeld onrustig worden wanneer hij of zij een nare geur ruikt. Dit geldt zeker voor iemand die zich niet bewust is dat dit onprettige gevoel door de geur komt. Of denk je eens in dat je een nare geur ruikt, maar er zelf niet van weg kunt lopen of het kunt verdrijven door bijvoorbeeld een raam open te zetten. Iemand met het voorkeurszintuig ruiken, heeft hier waarschijnlijk sneller last van. Al beleven zij juist ook extra ontspanning aan de prettige geuren, afkomstig van bijvoorbeeld etherische oliën, lekkere zeepjes, koffie, appeltaart, eau de cologne, vlees braden…

Geur heeft een groot effect op smaakbeleving. Maar liefst 90% van uw smaak wordt bepaald door geur! Wanneer u ruikt dat iemand aan het koken is, begint soms spontaan uw maag te knorren. Marketeers spelen hierop in. In de supermarkt ruik je bijvoorbeeld vaker de geur van vers gebakken brood, zodat je trek krijgt en meer (impuls)aankopen doet. Voor mensen met dementie is het dan ook vaak fijn is als de maaltijd in hun buurt bereid wordt. Door de geuren krijgen ze trek en hebben ze er meer weet van dat het bijna etenstijd is. Het draagt positief bij aan het herkennen van het dagritme.