Proeven en dementie

Wat zou het goed zijn als we oude familierecepten van onze cliënten zouden achterhalen. Misschien kan een van de familieleden het gerecht nog wel precies zoals vroeger maken. Zo voeren gerechten ons terug naar vroeger, komen herinneringen terug en ontstaan er mooie gesprekken over recepten. Recepten en smaken kunnen cultuur- en streekgebonden zijn. Bepaalde gerechten werden alleen in bepaalde seizoenen gegeten en de eerste peultjes uit eigen tuin smaakten het allerlekkerst. Allemaal randzaken die net een beetje extra aan een gerecht geven.

Bij mensen met dementie is het belangrijk om duidelijk te maken dat de maaltijd gaat beginnen. Bijvoorbeeld door van de zithoek naar een gedekte tafel te lopen, door te beginnen met gebed of door ‘eet smakelijk’ te zeggen.

Bij het dekken van de tafel is voldoende contrast tussen het bord, eten en bestek erg belangrijk. Schep het eten aan tafel op: de eters houden de zeggenschap over de hoeveelheid eten op hun bord. Nog eens opscheppen voelt minder bezwaarlijk als ze zien hoeveel eten er nog in de pan zit. Zo krijgen ze ook te zien wat de maaltijd inhoudt. Soms herinneren mensen met dementie zich niet meer de benaming van die kleine, groene balletjes, terwijl later blijkt dat zij doperwtjes juist wel kunnen waarderen.

Ook de sfeer is belangrijk tijdens het nuttigen van de maaltijd. Voorkom onnodige prikkels! Wanneer er rust is, kunnen mensen met dementie zich meer focussen op de maaltijd. Tot slot heeft het een positief effect op het eetgedrag als u bij mensen met dementie gaat zitten om te helpen met eten.

Mensen met een beschadigd brein, bijvoorbeeld door dementie, reageren vaak heel puur op smaken. Ze vinden een maaltijd lekker of vies. Mensen met dementie reageren vooral op de vieze smaken. Medicatie kan effect hebben op de smaak van het eten. Soms worden mensen zelfs misselijk van een bepaald medicijn. Dit maakt het innemen van medicatie soms lastig. Loopt u hier tegenaan, probeer dan de medicatie-inname lekkerder te maken of geef iets lekkers na, zodat de vieze smaak van het medicijn snel weg gaat. Misschien helpt het om te weten dat zoet vaak de smaak is die het langst geproefd blijft.

Wanneer de dementie voortschrijdt, dan wordt ook de herkenning van eten minder. Mensen die nooit van buitenlands eten hielden, gaan toch ineens voor macaroni of nasi. Vaak heeft dit met gemak te maken: macaroni en nasi eten immers makkelijker dan draadjesvlees.

Of een gerecht lekker is, heeft niet alleen met het zintuig proeven te maken. Als een gerecht bijvoorbeeld lekker ruikt en er mooi uitziet, smaakt het vaak nog beter. Ook de sfeer en omgeving doet veel met dit zintuig. Een gerecht op vakantie smaakt vaak lekkerder dan precies hetzelfde gerecht thuis. Daarnaast heeft het zintuig ruiken met proeven te maken. Wanneer we verkouden zijn, proeven we een stuk minder. We zijn niet in staat om de geuren op te snuiven. Naast smaak heeft het gerecht een bepaalde consistentie en textuur. Bepaald eten kan hierdoor lekker of juist niet lekker in de mond liggen. Hierdoor roept ook de consistentie en textuur van het eten reacties op.